LiFePO4 aküler ve sistemler hakkında söylenecek çok şey var. Bunları yavaş yavaş toparlayıp paylaşacağım. Bu arada, teknenin motor aküsü (Mutlu Marin marka 90Ah), 2020'nin son ayında artık iflas etti. Kayıtlarıma baktım; aküyü 2012 yılının Haziran/Temmuz gibi bir ayında almışız. Performansı 2020'nin Ağustos ayı gibi düşmüştü. Bu tarihi baz alırsak bir sulu aküyü tam 8 yıl tam performanslı olarak kullanmışız!!!...
Çeşitli yazılarda okuduklarımdan akülerini bu kadar uzun zaman kullanabilen az sayıda kullanıcı var. Genelde sulu bir akünün yaşam ömrü 2 ila 5 yıl. Dolayısıyla 8 yıl oldukça iyi bir süre. Hatta bakımını biraz daha iyi yapabilseydik (ki çok özen göstermemize rağmen bir kaç ay ihmal ettiğimiz de oldu) eminim ömrü 10 yılı bulacaktı. Yine kayıtlarımdan servis aküsünü de 2013 yılı Eylül ayı gibi almışız (Mutlu Marin 200Ah). O da 8. yılına girdi ve hala gayet güzel performanslı.
Kıssadan hisse bazı tavsiyeleri yenilemek istiyorum, çünkü akü pahalı bir yatırım. Ayrıca olur olmaz bir yerde arıza çıkartması hiç de hoş değil. Hele söz konusu motor aküsü ise bu daha da kritik öneme sahip.
1- Sulu akülerin hepsi BAKIM ister, zamanla suları ve asitleri eksilir. Su seviyesi gözle kontrol edilip kitapçığına uygun şekilde tamamlanmalıdır. Asitlik seviyesi de ölçülüp gerekiyorsa asit ilave edilmelidir,
2- Sulu akünün en büyük düşmanı SÜLFATLAŞMA dediğimiz kurşun plakalarının üzerinde Sülfat birikimi ile zamanla şarj tutmamaya başlamasıdır. Bunun için akülere desülfatör bağlamak bu durumu geciktirecektir. Bloğumuzda bu konuda da yazı mevcut. Biz de bunun farkına geç vardık, akü 4-5 yıllıkken desülfatör alıp kullanmaya başladık. Keşke bunu ilk satın aldığımızda yapsaydık. (Dikkat: Desülfatör cihazı sadece sulu akülerde kullanılır, AGM ve Jel akülerde kullanılmaz!!)
3- Akünüzü yaz/kış hiç bir zaman sahil beslemeden ayırmayın. Bu blogdaki bir yazıda bunun nedenini detaylı anlatmıştık. Kısaca bahsetmek gerekirse; modern redresör sistemleri aküyü doldurduktan sonra kısa darbeler göndererek sürekli canlı kalmasını sağlar. Tekneden ayrılırken sahil beslemeyi kesmek hatadır. Uzun zaman tekneye gidilmeyecekse (mesela kışlama sırasında) akü asla beslemesiz bırakılmamalı, en azından güneş paneli vb bir sistemle beslenmeye devam etmelidir.
4- Hiçbir tip akü sonuna kadar deşarj edilmemelidir (Bu tüm sulu, AGM, Jel aküler için geçerli, LiFePO4 aküler biraz daha farklı). Sulu bir aküden kapasitesinin en fazla %50'si kadar akım çekebilirsiniz, yani 100Ah'lik bir akü en fazla 50Ah verebilir, gerilimi 11,5V'un altına düşürülmemelidir (bazı kaynaklar bunu 11V olarak da 10,5V olarak da vermekte, biz şimdiye kadar hiç 11,4V'un altına düşürmedik),
5- Yine sulu aküler kapasitelerinin en fazla %10'u kadar bir akım ile şarj edilmelidir (100Ah'lik akü için şarj akımı 10A). Elbette bir tolerans sınırı vardır ancak, hem güneş paneli hem redresörün gereğinden büyük seçilerek aşırı akım ile aküyü şarj etmesi doğru değildir (yani 100Ah'lik akü için 30A verebilecek güneş paneli fazladır, panel/redresör yatırımı bir defa yapılıyor en büyüğünü alayım diyorsanız bari akü kapasitesini büyütün!!!).
6- Sulu (buna AGM ve Jel de dahil) bir aküden kapasitesi ne olursa olsun ne kadar yüksek akım çekerseniz ömrü o kadar azalır. Yani, 200Ah'lik aküm var buna 2000Watt'lık bir invertör bağlayıp 1500Watt'lık bir kettle çalıştırayım derseniz çalışır, çalışmam demez ama akü ömründen de muazzam miktarda yersiniz. Çok elzem durumlar hariç, gerekmedikçe akülerden yüksek akımlar çekilmesine müsaade etmeyiniz. Bu konuda en şanssızı bizim gibi tek servis aküsü kullanan denizci dostlar sanırım. Çünkü, teknedeki her şey servis aküsüne bağlı. En büyük tüketici de 800W!lık ırgat motoru. Irgatı çalıştırmadan önce mutlaka motor çalıştırılması gerektiğini hatta alternatörden gelecek akımın aküye yardımcı olması maksadıyla biraz da boşta yol verilmesinin iyi olacağını sanırım hepimiz biliriz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder